بررسی روابط تجاری و اقتصادی ایران وروسیه با حضور کاظم جلالی

تاریخ انتشار: 2 آذر 1399

منبع:https://www.aparat.com/v/ly56c

جلالی، سفیر ایران در مسکو روسیه گفت در وضع کنونی حجم تجارت ایران و روسیه متناسب با سطح روابط سیاسی، نظامی و دفاعی دو کشور نیست. جلالی گفت 17 سال پیش که بنده رئیس گروه پارلمانی ایران و روسیه بودم، حجم مبادلات تجاری دو کشور 2 میلیارد دلار بود و حالا هم در سال 2019 این آمار به یک میلیارد و 750 میلیون دلار رسیده که با همسایگی دو کشور، بازار بزرگ روسیه و سطح روابط دو کشور متناسب نیست. وی افزود اراده رهبران دو کشور بر گسترش روابط است و باید آسیب‌شناسی شود که چرا متناسب با روابط دو کشور و بازار بزرگ روسیه، روابط تجاری توسعه نیافته است.

سفیر ایران در روسیه با اشاره به بازار بیش از 250 میلیارد دلار واردات سالانه روسیه گفت بخش زیادی از این واردات کالاهایی است که در ایران قابلیت تولید و صادرات را دارند. جلالی گفت بسیاری از محصولات کشاورزی در روسیه به علت شرایط آب و هوایی قابلیت تولید ندارند و روسیه وارد کننده این محصولات است.

جلالی درباره اینکه چرا روابط تجاری ایران ـ روسیه با روابط سیاسی دو کشور تناسب ندارد گفت رد این زمینه چند نکته مطرح است که یکی از آنها این است که روابط دو کشور پشتوانه فرهنگی ندارد. وی افزود روابط 500 ساله ایران و روسیه دچار نوسان‌هایی بود و عملا ارتباط بین فرهنگی و مردمی‌بین دو کشور ایجاد نشده است. وی گفت مثلا مردم روسیه یا چیزی درباره ایران نمی‌دانند یا تصور خوبی ندارند و این به علت سلطه رسانه‌های غربی است که تصویر ناهمگونی از دو کشور به یکدیگر عرضه کرده‌اند.

سفیر ایران در روسیه گفت در تلویزیون ایران، انواع و اقسام زبان‌ها برنامه دارند اما در اطراف ما 300 میلیون نفر زندگی می‌کنند که زبان اول یا دوم‌شان روسی است ولی ما هیچ برنامه‌ای در صدا و سیمای‌مان به زبان روسی نداریم. جلالی گفت ایران برای مردم روسیه ناشناخته است و روس‌ها هم برای معرفی خود به فارسی‌زبانان تلاشی نکرده‌اند.

جلالی گفت ما با آمریکا دشمنیم اما هر هفته تلویزیون ما آثار سینمای این کشور را پخش می‌کند و ما از فرهنگ آمریکایی شناخت پیدا کرده‌ایم. جلالی با اشاره به پخش مجموعه مستند "همسایگان شمالی" در قالب برنامه ثریا گفت این مستندها به خوبی همسایگان شمالی ایران را در تلویزیون معرفی کرد و من با عوامل این برنامه ارتباط گرفتم که از بازخوردهای خوبی می‌گفتند که از تجار ایرانی برای ورود به بازار همسایگان شمالی گرفتند.

سفیر ایران در روسیه نکته دوم در تحلیل روابط تجاری ما و روسیه را صادرات‌محور نبودن اقتصاد کشورمان دانست و گفت چشم ما به بازار داخل است به دنبال این هستیم که اگر محصولات تولیدی ما سرریز داشت، آن را به جایی بفروشیم. جلالی گفت این نگاه اصولا در مجموعه‌هایی که می‌خواهند قیمت، میزان و تعهد بلندمدت وجود داشته باشد، کارایی ندارد. جلالی گفت اینکه در کشور ما نوسان ارز، باعث شود کالایی صادر شود یا نشود، در عرصه بین‌الملل خیلی جایی ندارد.

سفیر ایران در روسیه اظهار کرد در روسیه فروشگاه‌هایی هستند که قرارداد یک ساله یا بیشتر برای تامین کالا می‌بندند اما دنبال این نیستند که به صورت روزمره ببینند ایران چه چیزی برای فروش دارد.

وی گفت مساله دیگر زیرساخت‌های حمل و نقل برای صادرات است، مثلا کانتینرهای یخچال‌دار، کشتی‌های مجهز و حجیم که ما در این حوزه خیلی توجه نداریم.

وی افزود تجار آذری و ترک، با تجهیز زیرساخت‌های خود بازار روسیه را در دست گرفته‌اند و می‌بینیم این‌ها حتی کالای ایرانی را به روسیه صادر می‌کنند.

جلالی گفت در داخل ایران فقط راه آهن رشت به آستارا را وصل کنیم، ایران به اروپا متصل می‌شود و تا فنلاند و سن‌پطرزبورگ می‌توانیم صادرات داشته باشیم. وی تاکید کرد تکمیل این خط راه آهن از نان شب هم واجب‌تر است و فراتر از طرحی منطقه‌ای است.

سفیر ایران در روسیه اظهار کرد هند سالانه 250 میلیون کانتینر کالا به اروپا صادر می‌کنند. جلالی گفت هند تا پاکستان خط آهن دارد و پاکستان تا مرز میرجاوه متصل است و از میرجاوه تا رشت خط آهن وجود دارد، از رشت تا آستارا خط آهن ما قطع است و از آستارا به بعد، وصل است. جلالی افزود تکمیل این خط آهن علاوه بر اینکه، کریدوری برای صادرات کالاهای خود ماست بلکه می‌تواند مسیری برای اتصال هند به اروپا و حتی فراتر از آن چین به اروپا باشد. وی گفت این مزیت نسبی ماست که اگر در آن تاخیر کنیم رقبای ما در منطقه، کریدور خود را راه می‌اندازند. جلالی اظهار کرد سه چهار سال است که قرار است با سرمایه‌گذاری آذری‌ها یا خط تکمیل شود اما این اتفاق نیفتاده و روسیه حالا به دنبال تکمیل این طرح است.

وی گفت حتی راه آهن چابهار زاهدان هم اگر متصل شود می‌توانیم بندر چابهار را به کریدورهای شمال کشور متصل کنیم.

سفیر ایران در روسیه گفت صادرات، همچون تولید علم و فن است و اصرار برخی تولیدکنندگان ما برای اینکه خودشان هم تولید کنند و هم صادر کننده باشند، خیلی معنایی ندارد. وی افزود ما بخش خصوصی قوی متناسب با اقتصاد روسیه نداریم، یعنی شرکت‌های بزرگ و مجهزی که بازاریابی کنند و حرفه‌ای به صادرات نگاه کنند.

علوی‌راد، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد با اشاره به سخنان سفیر ایران در روسیه گفت اظهارات آقای جلالی نشان می‌دهد باید درباره برنامه‌های توسعه در ربع قرن گذشته بیشتر تحقیق کنیم. دکتر علوی‌راد گفت اینکه بعد از این همه برنامه توسعه، گفته شود کشور ما در بحث زیرساخت صادراتی مشکل دارد، خوب نیست و باید بررسی کنیم که رد این ربع قرن چه کرده‌ایم.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد سوالاتی خطاب به سفیر ایران در مسکو طرح کرد و گفت استراتژی ما در سالیان اخیر فقط این بوده که نفت را به اندازه کافی بفروشیم و با پول آن کشور را اداره کنیم. دکتر علوی راد پرسید کشور ما استراتژی تجاری معینی در تجارت خارجی ندارد و معلوم نیست به دنبال چه هستیم.

سفیر ایران در روسیه در پاسخ به دکتر علوی و در تحلیل برنامه‌های توسعه 25 ساله گفت توسعه ما بیشتر از آنکه بر اساس توازن منطقه‌ای بوده باشد بر اساس الگوهایی نامتوازن بنا شده است. جلالی گفت مثلا در جاهایی که می‌توانست هدف گردشگری باشد، صنعت را برده‌ای و علاوه بر آلوده کردن هوای آن منطقه معضل انتقال آب به آنجا را خلق کردیم.

وی افزود یکی از بزرگترین آسیب‌های ما اقتصاد نفتی بوده است که کشور را با آن اداره کرده‌ایم. وی گفت تحریم‌ها این فرصت را به کشور داده که در دو سال اخیر، نفت در بودجه ما رقمی نیست که بخواهیم نسبت به آن حسابی داشته باشیم.

سفیر ایران در روسیه تاکید کرد در کشور قبل از آنکه بپرسیم استراتژی تجاری ما چیست باید بپرسیم مسئول تجارت خارجی کیست؟ جلالی اظهار کرد وزارت خارجه که مسئول امور دیگری است و نیرو و امکاناتی در این زمینه ندارد، بلکه می‌تواند در حد توانش نقش تسهیل‌گر داشته باشد. جلالی گفت تعداد نیروهای سفارت‌خانه دیگر کشورها و رایزنان بازرگانی آنها با ما قابل مقایسه نیست و ما در روسیه اصلا رایزن بازرگانی نداریم.

جلالی گفت اقتصاد ما اقتصاد درون‌گرایی است در حالی که رهبری تاکید دارند که بر اساس اقتصاد مقاومتی باید درون‌زا و برون‌گرا باشد.

جلالی با اشاره به توافق ایران و اوراسیا گفت موافقت‌نامه ایران و اوراسیا، اقدامی رو به جلو در توسعه روابط تجاری است. وی افزود این یک موافقت نامه موقت سه ساله است و باید اقداماتی را در گمرک و استانداردهای خود دو سال آینده انجام دهیم تا بتوانیم در این اتحادیه عضو شویم.